شرکت طلادوش مرکزی کمیجان

تب برفکی

سه شنبه 89/2/28 5:48 عصر| دامپزشکی | نظر

مقدمه :
بیماری تب برفکی یک بیماری ویروسی بسیار عفونی و بشدت واگیر می باشد که به لحاظ شدت خسارات اقتصادی یکی از موانع اصلی در تامین بداشت و تولید دام و فرآورده های دامی محسوب می گردد . این بیماری سبب کاهش شدید تولید دام شده و نقش اساسی در تجارت دام و فرآورده های خام دامی دارد . تقریباً تمامی دام های زوج سم از جمله گونه های نشخوارکنندگان اهلی نظیر گاو ، گاومیش ، گوسفند و بز مورد هدف و ویروس عامل بیماری قرار می گیرند . شدت واگیری در دامهای حساس بسیار بالا (100%) بوده ولی میزان مرگ و میر بسیار پائین بوده و عمدتاً دام های جوان را در بر می گیرد .

 
ویروس عامل بیماری از خانواده پیکورنا ویروسها بوه که دارای 7 سر و تایپ بنام های Asia1-C-A-O و سوشهای آفریقائی و SAT3-SAT2-SAT1 می باشد . از جمله خصوصیات این ویروس که یک RNA ویروس است ، تغییرات شدید آنتی ژنتیکی Antigenic Variants است که همواره در مناطقی که بیماری به فرم آندمیک حضور دارد ،‌ سبب پیدایش واریانت های جدید (تغییرات کم آنتی ژنتیکی ) و حتی بوجود آمدن تحت تیپ های جدید در هر سویه ( تغییرات آنتی ژنتیکی بیشتر از 15%) می شود . از جمله عوامل بروز این رخداد در مناطق آلوده به ویروس تب برفکی یکی ماهیت ویروس و دیگری چرخش ویروس در جمعیت های دامی دارای سطوح ایمنی متفاوت ناشی از ناهمگونی و همزمان نبودن زمان مایه کوبی درآنها است ،‌ که شرایط موتاسیون را برای ویروس فراهم می سازد .
در بین سویه های 7 گانه ویروس بیماری تب برفکی ، تیپ A بیشترین زمینه تغییرپذیری و ایجاد واریانت های جدید را از خود نشان داده و در سالهای اخیر حداقل 3 واریانت تأیید شده از تیپ A تب برفکی در ایران علاوه بر تیپ A22 که سالها از ثبات بیشتری برخوردار بوده ، شناسایی گردیده است ( A96-A99 (این تحت سویه از سوی مؤسسه رازی تحت عنوان A200 شناسائی و نام گذاری گردید ) A87 [ . سایر تیپ های ویروس از جمله o و Asia1 تغییر پذیری کمتر و محدودتری دارند . اگر چه در بین آنها برخی حدت زیادتر و برخی حدت کمتری دارند ، بدین لحاظ در زمان استفاده از سویه های جدا شده مربوط به یک تیپ ، حدت و شدت بیماریزائی آنها بایستی کنترل و همواره سویه ای در واکسن بکار گرفته می شود که در بین سویه ها شایع ، بیشترین حدت بیماریزائی را داشته باشد .

اهمیت بیماری :
مقاومت ویروسهای بیماری تب برفکی در شرایط محیطی متفاوت بوده و همچنین ضایعات و علائم کلینیکی بیماری در گاوهای نژاد خالص و پرتولید از جمله گاوهای هلشتاین و دورگ همراه با خسارات جبران ناپذیر و غیر قابل بازگشت ورم پستان – کوری پستان که کاهش شدید شیر و در مواقعی قطعی تولید شیر را بهمراه دارد ، در کنار سایر عوارض از جمله سقط جنین و ضایعات غیر قابل جبران دستگاه تولید مثل و تخمدانها (ناباروری) به همراه هزینه های کلان درمان دامهای مبتلاء (عفونت های ثانویه ) و در مواقعی غیر اقتصادی شدن دام مبتلاء در اثر شدت ضایعات و همچنین تلفات دامهای جوان و شیرخوار ، سبب شده است که این بیماری به همراه سایر فاکتورها از جمله سرعت انتشار و شدت عفونت زائی ،‌ جزء مهمترین بیماریهای ویروسی دام محسوب گردیده و در رده اولین بیماریهای گروه A (طبقه بندی بیماریهای دفتر بین الملل بیماریهای واگیر دام) قرار گیرد . در کشور ما نیز این بیماری مهمترین عامل تهدید کننده سرمایه ها و تولیدات دامی و اولین بیماری دامی جدول مبارزه با بیماریهای دام محسوب می گردد .

اتیولوژی و پاتوژنز بیماری تب برفکی :
ویروس بیماری تب برفکی از خانواده پیکور ناویریده (کوچکترین ویروسهای شناخته شده از نظر اندازه )‌و از جنس Aphtovirus دارای 7 سر و تایپ کاملاً متمایز از یکدیگر می باشد . در بین این تیپ ها ، تحت تیپ های زیادی وجود دارد که از نظر آنتی ژنتیکی و ایمونوژنیکی با هم تفاوت دارند .
در مناطق آندمیک اغلب یک سوش بر سوش های دیگر قالب ولی عفونت همزمان 2 سوش از سویه های هفتگانه ممکن است اتفاق بیفتد . همچنین برخی از سویه های ویروس به گونه خاصی از دام تمایل داشته و سایر گونه ها را به سختی مبتلا می سازد .
RNA تک رشته ای ویروس مسئول قسمت عفونت زائی و پروتئین های ساختمانی Vp1 - Vp2- Vp3 - Vp4 مسئول قسمت ایمنی زائی ویروس هستند که در بین آنها VP1 نقش مهمتری در ایجاد ایمنی دارد .
ویروس تب برفکی تمایل زیادی به بافت اپی تلیال دارد (Epithelioropisme) . ویروس پس از ورود به بدن دام در مخاطات دهان و لوزه ها تکثیر اولیه نموده و از طریق خون ،‌ بافت های پوششی مختلف را مورد حمله قرار می دهد و سبب ضایعات بسیار شدید در بافت های موکوسی و پوششی از جمله دهان – سیستم تولید مثل – تولید شیر (پستان) و بافت پوششی دست و پا می شوند . ضایعات ایجاد شده گاهی بسیار شدید و وسیع بوده که سبب کاهش شدید تولید شیر – گوشت و مرگ و میر ناشی از حمله ویروس به قلب (میوکارد) در دامهای جوان می شود . ضایعات اقتصادی و هزینه های درمانی و غیر اقتصادی شدن دامهای مبتلاء در اثر ماهیت بیماری و هجوم سایر باکتریهای عفونت زا سبب شده است تا این بیماری ، دشمن دام و سرمایه دامی لقب بگیرد . (Enemy of Livestock and Livestock kipper)