پیشگیری ورم پستان در گاو :
پنج شنبه 89/1/19 6:34 عصر| آموزشی | نظر
ورم پستان ناشی از یک سلسله نارسائی ها و سوء مدیریت وعوامل محیطی نامطلوب است . عدم موفقیت در ریشه کن کردن ورم پستان نشانه عدم کفایت روش های کنترل وپیشگیری است . کنترل وپیشگیری تنها یک عمل نیست بلکه سیستمی است پیچیده و مخلوطی از کلیه اقدامات بهداشتی ومحیطی که باید قدم به قدم آنرا انجام داد این اقدامات بایستی اقتصادی ودر شرایط مختلف محیطی و مدیریتی قابل اجرا باشد . نظر باینکه توجیه پیشگیری بیماری ورم پستان فقط با توجه به جنبه های اقتصادی میباشد ، لذا هر برنامه ای که بدین منظور تنظیم میشودباید متکی برعملی بودن آن در گاوداری معینی باشد بطور کلی پیشگیری در سطح یک منطقه هدف انجام شدنی نیست و برنامه های ملی فقط میتواند بصورت محرک و کمک به گاوداران ویوه ای باشد که بخواهند در برنامه شرکت کنند.
از بین بردن منبع عفونت و همچنین کاهش حساسیت غده پستانی وجلوگیری از سرایت بیماری در یک کارتیه به کارتیه های دیگر با هدف برنامه پیشگیری ورم پستان باشد. اگر از طرق بهداشتی باورم های مخفی مبارزه شود تجربه چنین نشان داده است که خود بخود ورم پستان حاد نیز تحت تاثیر قرار میگیرند و درصد وقوع آن پائین می آید ولی عکس آن صحیح نیست و مبارزه علیه ورم های حاد هیچگاه نمیتواند گله را از آلودگی ثانوی مصون دارد. آنچه امروز برای پیشگیری و کنترل ورم پستان بکار میگیرند روش های زیر است .
روش اول : پیدا کردن دامهای مبتلا از طریق یک همه گردی در گله ویا از طریق دفاتر رکورد گیری و بیماری یابی جهت مشخص کردن اورام پستان حاد در این روش میتوان تا حدی با بیماری مبارزه نمود اگر چه ممکن است از این طریق به سطح آلودگی گله پی برد ولی منشاء بیماری را نمی توان مشخص کرد این روش در دامداریهای بزرگ بخاطر هزینه زیاد عملی نیست واز معایب آن پنهان ماندن ورم مخفی در گله را میتوان نام برد. اکثر دامداران فکر میکنند که با این روش میتوان ورم پستانهای موجود درگله را کشف کرد.
روش دوم : در این روش صرف نظر از اینکه بیماری در گله باشد و یا نباشد و یامیزان آلودگی آن درچه سطحی قرار گرفته باشد اقدام به یک سلسله عملیات بهداشتی می کنند . این روش که دراکثر دامداریها صرفنظر از کوچکی وبزرگی قابل اجرا است و دیگر نیاز به دانستن نوع میکرب منبع آلودگی نیست اساسا” از 5 قدم اولیه تشکیل شده است که بعنوان زیر بنائی برای از بین بردن آلودگی موجود و آلودگی ثانوی پشنهاد میشوند.
قدم اول : اطلاع دقیق از نحوه کار سیستم شیر دوشی موجود و فراگرفتن راههای صحیح و طرز کار با دستگاه .
هر دستگاه شیردوشی از قسمتهیا زیر تشکیل شده است:
1- پمپ خلاء 2- صافی هوا برای گرفتن بخار موجود در لوله های شیردوشی . 3- مخزن شیر مندرج 4- ضربان یا پولساتور 5- خرچنگی 6- فنجانک شیردوشی
خلاء همواره در قسمت داخلی فنجانک ها وجود دارد وفقط خلاء‌موجود در اطرف لاستیکها ست که متناوبا” با هوا عوض میشود.
قدم دوم : ضد عفونی هر روز ه دستگاه شیردوشی پس از هر شیردوشی و ضد عفونی کردن سرپستان باترکیبات ید دار پس از هر دوشش عمل ضد عفونی سرپستان ها میتواند توسط دستگاه اتوماتیک و سریع صورت گیرد.
متاسفانه بجز تعداد معدودی از دامداریها توجه خاصی باین امر نمی کنند و کارگر شیردوشی غافل از اینست که حتی یک قطره شیر باقیمانده در نوک پستان که از طریق دست خود او ویا دستگاه شیردوشی از دام دیگری منتقل شده است می تواند براحتی از مجرای نوک سرپستان عبور و آن را آلوده کند.
ماده ضد عفونی با مقداری گلسیرین با مواد چربی بر روی پستان سدی را بوجود می آورند که از نفوذ باکتریها بداخل جلوگیری می کند.
قدم سوم : بمحض مشاهده ورم حاد در گله بلافاصله دام مبتلا را جدا ودر محلی جداگانه (ترجیحا” بیمارستان ) در روی بستر ی خشک همراه با کلش یابستر ضد عفونی شده توسط آهک منتقل نمائید واز طریق دامپزشک آزمایش های تشخیص نوع میکروب انجام و آنرا مداوا کنید.
قدم چهارم : تزریق بعضی مواد درمانی هنگام خشک کردن کاملا” ضروری است چه اغلب دامها (بیش از 70 درصد ) اگر دراین دوره مداوا نشوند مبتلا به ورم پستان خواهند شد.
قدم پنجم : اگر درمانهای دامپزشک ومداوا ها پاسخ نداد احتمال وجود ورم پستان مزمن میرود و برای جلوگیری از سرایت بیماری به سایر گاوها حتما“ دام مزبور را بایستی حذف یا سرپستان آلوده را توسط یک محلول خشک کننده شیر آنرا خشک کرد در صورتیکه دام ارزش تولید مثل دارد میتوان توسط عمل جراحی پستان را برداشت .منحصر ا"جهت تولید گوساله از آن استفاده کرد.
نکات بهداشتی مهم برای جلوگیری از ابتلاء ورم پستان
چهار سد مهم شامل پوسته مقاوم سر پستان ، ماهیچه های اطراف نوک پستان ماده کراتینی و دفاع طبیعی توسط گلبولهای سفید بطور طبیعی و با رعایت اقدامات سبب پیشگیری ازورم پستان میشود.
مسئله مهمتری که کارگر شیردوشی از طریق اقدامات بهداشتی بایستی انجام بدهد تا میکرب ها از یک سر پستان به بقیه ویا سایر دامها منتقل نشوند از اهمیت خاص برخورداراست قبل از شیردوشی حتما” دستهای کارگران بایستی شسته و ضد عفونی شود دراغلب آزمایش ها انتقال آلودگی حدود 50 درصد از طریق دست های آلوده کارگر شیردوش قبل از شیردوشی و حدود 100 درصد از طریق همان دست ها حین شیردوشی گزارش شده است . استحمام هر روزه کارگران کمک مهمی علاوه بر رعایت بهداشت شیردوشی در سلامت خود آنهاست استفاده از چکمه و لباس کار مخصوص در شیردوشی از انتقال بیماری به داخل وانتقال بیماری به خارج شیردوشی جلوگیری میکند.
استفاده از دستکش هنگام شیر دوشی وشستشو و ضد عفونی مرتب دستکش ها انتقال بیماری را 20درصد کاهش میدهد.
قبل از شیردوشی پستانها باید دقیقا" شسته و ضد عفونی شوند .شستشوی پستان قبل از شیردوشی برای ازبین بردن فضولات و همچنین برای عمل رگ کردن صورت میگیرد .اگر شستشو خوب صورت نگیرید بجای ازبین بردن عفونت ومیکرب ها به اشاعه و رشد آنها کمک می کند . دریک آزمایش نشان داده شد که استافیلوکوک ها بعداز اینکه دستمال ماساو پستان آلوده مدت سه دقیقه در محلول ضد عفونی قرارگرفت باز هم زنده مانده بود . استرپتوکوک آگالاکتیه مدت هفت روز بعد از مصرف از روی یک دستمال که در گوشه سالن شیردوشی افتاده بود بدست آمده . دستمال مزبور را مدت 5 ساعت در هیپو کلریت 2 درصد قرار دادند که بعد از مدت مزبور هنوز میکرب فعالیت خود را ازدست نداده بود.
برای کم کردن این قبیل آلودگیها کاربرد دستمالهای یکبار مصرف یا حوله هائی که پس از یکبار مصرف در حرارت میکربشان کشته شود موثر است .
برای جلوگیری بیشتر از اشاعه میکرب ها گرفتن و خشک کردن آخرین قطره آب قبل از وصل دستگاه شیردوشی مهم است .یک قطره آب حاوی میلیون ها میکر ب است که می تواند هر لحظه از مجرای سرپستان وارد شده ویا ازطریق دستگاه شیردوشی دیگر دامها را آلوده نماید.
ضدعفونی فنجان های دستگاه شیردوشی
فنجان های دستگاه شیردوشی دائما” از دامی باز شده وبه دامی دیگر بسته می شود این عمل میتواند سریعا” آلودگی را درگله اشاعه دهد . بنابراین ضد عفونی کل دستگاه در موقع تعویض از دامی به دام دیگر اگرچه تمامی شیرآنها سالم باشد در جلوگیری از رشد باکتریها موثرمی باشد برای اینکار یک ظرف پر از آب در کنار شیردوشی قرار میگیرد و پس از هر دوشش و جدا کردن خرچنگی آنها را در ظرف آب محتوی ضد عفونی با آب پاکیزه قرار داده و آنرا شستشو میدهند سپس ظرف آب را تخلیه ومجددا” پر میکنند .روش خودکاری هم وجود دارد که بمحض قطع خلاء خرچنگیها از یک لوله آب جهت شستشو ی آنها استفاده شود .