شناخت آغوز و خواص آن
پنج شنبه 89/1/19 5:47 عصر| آموزشی | نظر
آغوز یک ماده حیات بخش است،مواد غذایی تولید شده از پستانداران مادرکه تامین خوراک وحمایت از سیستم ایمنی موجودتازه متولد شده را بر عهده داردو محتوی پروتئین های لاکتوفرین،موادمعدنی ،ویتامین ها ،آنزیم ها و فاکتورهای مهم رشد می باشد
درمجموع سیستم ایمنی را ارتقاء می بخشد .این مواد مغذی همچنین تحریک کننده رشد سلول و تجدید قوا وارتقاء سلامتی حیوان نیز می باشد.
بهداشت شیر در جایگاه شیردوشی
پنج شنبه 89/1/19 5:38 عصر| بهداشتی | نظر
گاوها برای شیر دوشی بایستی به محل دیگری غیرازا اصطبل نگهداری دام برده شوند این امر علاوه بررعایت بهداشت شیر دوشی اولین برنامه تحریک گاو برای ترشح هورمون اکسی توسین ( Oxytocine) است که سبب آزاد شدن شیر و شل شدن پستان وعضلات حلقوی اسفنکتر و دوشیدن کامل شیر در شیر دوشی میشود. رعایت بهداشت در سالن شیردوشی مهمترین مرحله تولید شیر بهداشتی با بار میکروبی کم میباشد از این لحاظ بایستی دقت داشت که شیر تولیدی از دام سالم همیشه فاقد آلودگی است ودر صورتیکه مجرای پستان دام را قبلا”خوب ضدعفونی کرده باشیم در اینجا آلودگی شیربستگی به رعایت بهداشت و دستورالعمل های بهداشتی دارد.
دیوارها و کف شیر دوشی بایستی قابل شستشو و ضد عفونی باشد معمولا”سیمانی یا کاشی کاری میشود سالن شیردوشی بایستی دارای نور وتهویه کافی و درب و پنجره های توری دار دارای سیستم آب سرد وگرم کافی برای شستشو باشد. آب مورد استفاده اهمیت زیادی در بهداشت شیردارد واز نظر فیزیکی بایستی پاک و عاری از آلودگیهای میکروبی باشد چرا که بامید شستشو خود عامل انتشار آلودگی در شیر وسیستم شیردوشی میشود. بنابراین آزمایش آب قبل از استفاده ضروری است ودرصورت لزوم آنرا با کلرویاسیستم تصفیه بایستی بهداشتی کرد.اگر از سیستم شیردوشی استفاده میشود لوله های انتقال شیر بایستی ازنوع استیل و مخازن نیز از نوع استیل باشد سیتم فاضلاب وهدایت آب پس از شستشو دارای شیب مناسب باشد.
ضوابط بهداشتی شیردوشی
هدف تعیین ضوابط و روشهای صحیح دوشش شیر از نقطه نظر بهداشتی است .
الف- مراحل مقدماتی دوشش:
1- آماده کردن دام 2- شستشو و تمیز کردن پستان دام با آب ولرم حدود 40 درجه سانتیگراد همراه ماده ضدعفونی کننده به نحوی که ضمن پاک کردن مواد خارجی و چربیهای اطراف پستان دام . صدمه ای به اعضاء‌پوست پستان وارد ننماید.
3- خشک کردن پستان پس از شستشو و تمیز کردن با حوله یا دستمال کاغذی یک بار مصرف.
یادآوری : شستشوی و ضد عفونی پستان باید در زمان کوتاه انجام گیرد ،تمیز نگهداشتن محل نگهداری دام شیری بهترین راه کاهش زمان شستشو میباشد.
4- خارج کردن قطرات اولیه شیر از پستان (رگ گیری)به داخل یک ظرف یا بر روی صفحه مشبک ویا صفحه سیاه بمنظور کنترل آلودگی پستان ها ، وجود ناهنجاریها در شیرخام از قبیل خون ، رنگ عادی ولخته انجام میگیرد.
یادآوری : رگ گیری موجب حصول اطمینان از بازکردن منافذ پستان وخروج شیر اولیه که ممکن است حاوی مقدار زیادی باکتری باشد صورت میگیرد . بنابراین از ریختن آن برروی کف سالن شیردوشی باید اجتناب شود.
5- شخص شیردوش بایدسالم ودارای ناخن کوتاه وعاری از هرگونه ابتلاء به بیماریهای عفونی مزمن ومشترک بین انسان ودام باشد.
6- شخص شیردوش در زمان شیردوشی باید ملبس به لباس کار مناسب شامل روپوش .کلاه.دستکش وچکمه باشد.
7- محل شیردوشی بایستی داری نورکافی و تهویه مناسب بوده و دوشش شیر درمحیطی تمیز وعاری از هرگونه گردو غبار و بو انجام گیرد.
8- شیردوشی باید در محیطی ساکت وآرام انجام گیرد.
یادآوری : از هرگونه تغذیه دام درحین شیردوشی به منظور جلوگیری از ایجاد گردو خاک خودداری گردد.
ضوابط بهداشتی وفنی تاسیسات شیردوشی
1- میزان دوشش با دستگاه بستگی به وزن خوشه شیردوشی وارتفاع ظروف شیشه ای مدرج دارد.که توصیه شده وزن خوشه شیردوشی بین 5/3-5/1 کیلوگرم وظروف شیشه ای پایین تراز سطح پستان دام واقع شوند.
یادآوری : شیر باقیمانده پس از دوشش در پستان دام میتواند موجب بروز بیماری ورم پستان گردد.
2- به منظور جلوگیری از انتقال عفونت بین پستانها باید با قطع مکش قبل از خارج سازی خوشه شیردوشی از جریان معکوس شیرداخل خوشه شیردوشی ممانعت کرد.
3- دستگاه شیردوشی باید مرتبا”مورد بازرسی قرارگیرد.
4- حداقل یکبار در سال کل تاسیسات شیردوشی به وسیله یک فرد متخصص کنترل وبازرسی شود گزارش آن بمنظور رفع نواقص به دامدار و دامپزشکی ارائه گردد.
5- ابعاد سالن شیردوشی باید متناسب با ظرفیت تعداد دام که در هر وعده باید دوشیده میشوند بوده ودام بتواند به راحتی رفت آمد نماید.
6- دیوارها باید سطحی صیقلی وصاف داشته وقابل تمیز کردن و غیر قابل نفوذ بودن ودارای رنگ روشن باشد.
7- سالن شیردوشی باید دارای تهویه مطلوب بوده ،در صورت استفاده از پنجره ها به این منظور پنجره ها باید مجهز به توری برای جلوگیری از ورود حشرات باشند .
8- کف سالن نیز قابل شستشو و ضدعفونی بوده ودارای کانال فاضلاب با شیب مناسب باشد.
9- چاله شیردوشی باید دارای طول وعرض و ارتفاع مناسب وفاضلاب آن بقسمی باشد که شستشوی سالن بسهولت انجام گرفته و بهیچوجه آب در محل جمع نگردد.
10- دارای آب گرم وسردکافی قابل شرب وتصفیه شده جهت شستشوی مرتب وسائل شیردوشی وحمل شیر وهمچنین شستشوی پستان دام باشد.
11- موتور دستگاه دوشنده باید دراتاق مخصوص که دور از سالن شیردوشی بوده نصب ومجهز به سیستم صداگیر باشد که صدای آن دام را در موقع دوششی ناراحت ننماید.
12- دستگاههای شیردوشی باید دراتاق شیردوشی متناسب با مقدار تولید شیرروزانه نصب شود.
13- سالن شیردوشی باید مجهز به فضای جهت توقف دام بوده تا در هنگام دوشش دام بدون حرکت دراین اتاقکها قرار بگیرد.
14- کف سالن شیردوشی غیر قابل نفوذ وقابلیت تحمل بار اضافی به طور مثال مقرهای شیردوشی را داشته باشد (مقر شیر دوشی عبارت است از جایگاهی که دام شیری در هنگام دوشش درآن مستقر میگردد).
15- کف باید با پوشش سخت مفروش شده غیر لغزنده ومقاوم به مواد شیمیائی باشد.
16- کلیه سطوح داخلی دیوارها وسقف ها باید کاملا”صاف و بدون پستی وبلندی بوده و به گونه ای طراحی شوندکه دارای استحکام کافی باشد و بار اضافی را بدون تغییر شکل تحمل کند.
17- سالن شیردوشی باید قابلیت دسترسی به تسهیلات جمع آوری وتوزیع دام شیری را داشته باشد.
18- ورودی وخروجی های سالن شیردوشی باید به گونه ای ساخته شوند که فقط یک دام شیری هم زمان قادر به عبور از آنها باشد واز هرگونه انقطاعی در حرکت دام ممانعت بعمل آید.
19- تعبیه حوضچه ضد عفونی در محل ورودی به سالن شیردوشی به طوری که دام مجبور به عبور از آن باشد.
20- سالن شیردوشی باید درمکانی احداث گردد که خطر آلودگی شیرخام به حداقل برسد .
21- کلیه ورودی های سالن شیردوشی باید سنگفرش شده وقابلیت شستشو و ضد عفونی را داشته وآب روی آن به طرف تجهیزات دفع فاضلاب الزامی است.
یادآوری : شیر گاو هائیکه تحت درمان با آنتی بیوتیک یا مواد هورمونی ویا داروئی دیگر قرار گرفته اند تا زمان دفع باقیمانده دارو (براساس دستور کارخانه سازنده )قابل مصرف نمی باشد ونباید با شیر سایر دامها مخلوط گردد.
22- شیر تولیدی پس از دوشش بایستی ازصافی عبورداده شود تا ذرات خارجی موجود در شیر گرفته شود
23- پس از انجام شیردوشی سالن و دستگاههای شیر دوشی بایستی شستشو و ضدعفونی گردد.
ضوابط شستشو و ضد عفونی دستگاههای شیردوش
شستشوی دستگاههای شیردوش ممکن است با دست یا با سیستم CIP شستشو در مدار بسته )CLEANINIG IN PLACE انجام گیرد که درهرحال باید نکات ذیل رعایت گردد:
1- قسمتهای که امکان بازکردن آنها وجود دارد مثل خرچنگی ،پستانک ها غلاف پستانک باید پس از آخرین دوشش بازکرده وقطعه قطعه شستشو شوند.
2- در آب مورد مصرف برای شستشوی دستگاههای شیردوشی نباید به هیچ وجه از مواد کف کننده استفاده شود.
3- مواد شستشو و ضدعفونی کننده باید در دمائی که سازنده مواد توصیه نموده استفاده شود
4- شستشو دارای نظم مخصوص بوده که میبایستی توسط شخص شیردوش رعایت وانجام گردد.
5-درابتدا خط مسیر عبور شیر با آب سرد برای مدت چند دقیقه ،سپس با آب گرم وبعد با محلولهای شیمیائی شستشو کننده مخلوط با ضد عفونی کننده ویا بطور جداگانه شستشو وضدعفونی گردند.
6- در مرحله آخر با آب تمیز وسالم وسردآثار وبقایای مواد شستشو و ضد عفونی کننده را از مسیرخارج نمود.
7- عمل شستشو و ضد عفونی دستگاه در هروعده شیردوشی بلافاصله انجام شود .
یادآوری :آب مورد مصرف شستشوی دستگاههای مورد استفاده دامداری باید آب آشامیدنی ومطابق استاندارد باشد. چنانچه شیر تولیدی را نتوان حداکثر ظرف مدت 2 ساعت به مراکز جمع آوری ویا کارخانجات منتقل نمود باید هرچه سریعتر شیررا جهت سرد کردن به اتاق نگهداری شیر انتقال داد وتا 8 درجه سانتیگراد خنک نمود واگر جمع آوری شیرروزانه نیست باید دردمای 6 درجه سانتیگراد نگهداری شود. وقتی شیر به کارخانجات صنایع لبنی منتقل میشود نباید دمای آن بیش از 10 درجه سانتیگراد باشد.
+ نوشته شده توسط محمد در جمعه بیست و هفتم شهریور 1388 و ساعت 15:51 | یک نظر راههای ورود میکروبها به شیر خام در دامداری ها
راههای ورود میکروبها به شیر خام در دامداری ها
مقدمه: شیر مایع مترشحه از غده پستان پستانداران بوده.و به تنهایی قادر است تا سن معینی کلیه احتیاجات رشد و نگهداری نوزادان را فراهم سازد.
همچنین شیر با داشتن پادتن های مورد نیاز نوزادان انان را در مقابل بیماری ها ی عفونی مصون نگه میدارد.
شیر دارای ترکیبات مهمی مانند (پروئینها ,چربیها,لاکتوز و املاح معدنی )میباشد.
تعریف شیر از دیدگاه فدراسیون بین المللی شیر(IDF):
شیر محصول مترشحه از غدد پستانی دام (گاو)پس از یک یا چند بار دوشش میباشدبه شرطی که دام سالم ؛از تغذیه مناسب برخوردار .و چیزی به شیر اضافه یا کم نشده باشد.
شیر هنگام خروج از پستان معمولا دارای بار میکروبی کمی میباشد ولی در صورت عدم رعایت مسائل بهداشتی و وجود میکروبهای الوده کننده در محیط شیر دوشی و تجهیزات مربوطه الودگی ان بالا میرود در صورتی که تعداد میکروبها از 3000000 در هر میلی لیتر تجاوز نماید فساد چربی,پروتئین,و قند شیر اتفاق میافتد . در شیرگاوهای مبتلا به ورم پستان بار میکروبی شیر ا افزایش مییابد.
بالا بودن بار میکروبی در شیر خام پیامدهای زیر را به دنبال دارد:
1-احتمال وجود میکروبهای بیماریزا
2-کاهش راندمان تولید فراورده هایی نظیر پنیر وماست و..(با توجه به آزاد شدن سموم و آنزیم های مخرب)
3-وضعیت ارگانولپتیک نامطلوب
4-افزایش ضایعات با توجه به خراب شدن محصولات
عوامل زیادی در کیفیت شیر خام تاثیر گذار میباشند از جمله مهمترین عامل بار میکروبی شیر(توتال کانت) است که در دامداری ها باید مورد کنترل و پایش قرار گیرد .اکثر میکروارگانیزم های موجود در شیر خام در صورتی که در شرائط مناسب از نظر دمایی قرار گیرند میتوانند به سرعت رشد و تکثیر کرده(هر 20 دقیقه یکبار) و در نهایت باعث فساد شیر شوند.
عوامل موثر بر افزایش میکروبها در دامداری ها:
بهداشت دام :
الف : ابتلا دام به بیماری های عفونی نظیر سل ؛تب مالت و... همچنین اورام پستان که بیشترین تاثیر را از نظر افزایش بار میکروبی در شیر خام دارد.
ب : عدم شستشوی پستان قبل از شیردوشی : یکی از عوامل مهم در بالا رفتن بار میکروبی شیر خصوصا در دامداریهای سنتی نشستن پستان دام قبل از شیردوشی می باشد .
زدودن و تمیز کردن موهای پشت و اطراف پستان دام و شستشوی پستان با اب ولرم ( جهت تمیز کردن و زدودن کثافات و مدفوع دام ) وپاک کردن ان با حوله تمیز خشک می تواند تا اندازه زیادی مانع نفوذ باکتریها به شیر شود .
نکته قابل توجه اینکه 1 گرم از مدفوع دام می تواند تا 40 میلیارد باکتری وارد شیر نماید .
نحوه دوشش دام :
الف : دستی :
در طی دوشش دام ( خصوصا با روش سنتی ) تمیز نبودن دست شیردوش حائز اهمیت بوده و می تواند ناقل میکروبهای بیماریزا و غیر بیماریزا به شیر خام باشد .
طبق بررسیهای انجام شده از طریق دست شیر دوش تا 45 میلیون باکتری می تواند به شیر وارد شود . لازم است به منظور اگاهی از بهداشت شیردوشی جهت دامداران سنتی کلاسهای اموزشی برقرار گردد .
ب:ماشین شیر دوشی :
کم یا زیاد بودن سرعت مکش دستگاه می تواند باعث ایجاد ورم پستان در دام شود . توجه به این نکته لازم است که پس از هر دوشش گاو و قبل از اتصال مکنده ها به گاو دیگر مکنده (خرچنگی ) باید با اب ولرم فاقد مواد ضدعفونی کننده شستشو یابد .
با توجه به این نکته که تعداد باکتریهادر ابتدای شیردوشی زیاد می باشد عمل جهش یا رگ گیری در ابتدای شیردوشی حتما باید در هر دو روش ( یکی از راههای نفوذ باکتریها به داخل پستان از طریق اسفنگتر شیردوشی صورت گیرد . موجود در نوک پستانک بوده که معمولا در هنگام نشستن دام بر روی زمین یا بعد از عمل شیردوشی این اسفنگتر شل می شود و لازم است پس از هر بار عمل شیردهی دام از نشستن دام به مدت حداقل 20 دقیقه جلوگیری نمود . )
ادوات شیردوشی :
الف :ظروف شیر ( بیدون ـ دبه ) باید کاملا تمیز باشد . ظروف شیردوشی تمیز شده معمولی تا 800000 باکتری به شیر اضافه می نماید .
ب : ماشین شیردوشی. مسیرها. خرچنگی ها ؛جارشیردوشی وشیرسردکن کاملا با مواد ضدعفونی کننده و سپس با اب شستشو داده شود . باید توجه نمود بقایای مواد ضدعفونی کننده در مسیرها؛ جار وشیرسردکن باقی نماند زیرا باعث پایین اوردن کیفیت شیر وعدم استفاده در تولیدماست پنیر وسایرمحصولات تخمیری می شود .
صاف کردن شیر :
استفاده از تنظیف یا صافی بر روی بیدونها ظروف (دبه ) وشیرسردکن ها تا اندازه زیادی باعث جلوگیری از نفوذعواملی نظیرگردوخاک کاه وکلش وحشرات به داخل شیر می شود .
1 لیترهوای طویله تا 70 میلیون 1 گرم گردوخاک تا 78 میلیون 1 گرم کاه تا 10 میلیون و1 مگس افتاده در شیرتا 2 میلیون باکتری به شیر خام اضافه می نماید.
سردکردن شیر :
باتوجه به بالابودن دمای شیر پس ازدوشش(37 درجه ) و امکان رشد میکروبها ؛لازم است هر چه سریعتر این دما تا حد قابل قبول (کمتر از 8 درجه)کاهش یابد. در بررسی که در منطقه چونام کشور کره در خصوص نقش فرایند سردکردن شیر بلافاصله پس از دوشش انجام شد مشخص گشت که در صورت کاهش سریع دمای شیر در فاصله 30 دقیقه پس از دوشش شمارش کلی میکروبهای شیرخام در دامداریها
از 105* 65/7-24/1 به 105* 46/ 5- 14/1
کاهش یافته است .
در تحقیقی دیگر اثر درجه حرارتهای مختلف بر روی شیر مورد بررسی قرار گرفته است.شیر مورد ازمایش بلافاصله بعد از دوشش 500 باکتری در هر سی سی داشته که بعد از 24 ساعت نگهداری در درجه حرارتهای مختلف تعداد بار میکروبی ان تغییر کرده است . که در جدول زیر مشاهده میگردد.
دما تعداد کل میکروبها در هر میلی لیتر
5 درجه 2 هزار
10 درجه 7 هزار
15 درجه 5 میلیون
25 درجه 57 میلیون
35 درجه 800 میلیون
لازم به ذکر است که دمای شیر در اثنای سرد کردن نباید به زیر صفر درجه برسد زیرا این عمل سبب دو فاز شدن شیر وکاهش کیفیت ان می شود .
تاخیر در سرد کردن شیر وعدم شستشوی مناسب شیر سردکنها وپلیت کولر باعث بالا رفتن بار میکروبی شیر می شود .
نگهداری شیر سرد شده به مدت زیاد و سپس ارسال ان به کارخانجات ( حداکثر 24ساعت ) سبب رشد میکروبهای سرما دوست در شیر می شوند واین باکتریها خصوصا پسودوموناسها باعث ترشح انزیمهای پروتئولیتیک ولیپولیتیک مقاوم به حرارت در شیر شده که قادر است باعث فساد محصولات پاستوریزه واستریلیزه شود. طی تحقیق از 27 دامداری در طول 6 ماه در خصوص نوع میکروبهای موجود در شیر خام در ایالت نورماندی مشخص شد بیشترین تعداد میکروبها را به ترتیب پسودوموناسها لاکتوکوکوسها و میکروکوکها تشکیل می دهند .
تانکرهای حمل شیر :
با توجه به بررسیهای انجام شده تانکرهای حمل شیر نقش بسزایی را در بالا بردن بار میکروبی شیر بر عهده دارند . در تحقیقی که به منظور تعیین وشمارش باکتریهای کلی فرمی بر روی 131 تانکر حمل شیر دامداریها ومراکز جمع اوری در منطقه داکوتای شرقی وغربی صورت گرفته 62 درصد از نمونه های ازمایش شده را باکتریهای کلی فرمی تشکیل می دهند .
.
شستشو تانکرها با مواد ضدعفونی کننده ( مایع صابون ـ سود ) پس از هر بار تخلیه شیر وسپس آب کشی مطلوب ضروری به نظر می رسد لازم به ذکر است که در فصل تابستان در صورت شستشوی ناقص علاوه بر بالا رفتن بار میکروبی با توجه به روزنه های موجود در سطح داخلی تانکرها امکان تخم ریزی مگسها وجود دارد و این مگسها پس از مدتی به صورت کرمهای ( لارو ) سفید رنگ در سطح رویی شیر قابل مشاهده می باشند که در صورت نگهداری لاروها در شرائط مناسب مگسهای جوان دیده می شوند همچنین لازم است جنس تانکرها از استیل دو جداره باشد .
آب مورد استفاده در دامداری :
ابی که جهت شستشوی ظروف و لوازم مختلف مورد استفاده قرار می گیرد باید ویژگی های اب اشامیدنی را داشته باشد. در صورت الوده بودن باعث بالا رفتن بار میکروبی شیر می شود میکروبهای ابهای الوده غالبا باعث غلیظ و چسبناک شدن شیر می شوند از جمله بکتری های منتقله از آب آشامیدنی میتوان به پسودوموناسها , سالمونلا , شیگلا و ... اشاره کرد.
ضوابط بهداشتی شیردوشی
هدف تعیین ضوابط و روشهای صحیح دوشش شیر از نقطه نظر بهداشتی است .
الف- مراحل مقدماتی دوشش:
1- آماده کردن دام 2- شستشو و تمیز کردن پستان دام با آب ولرم حدود 40 درجه سانتیگراد همراه ماده ضدعفونی کننده به نحوی که ضمن پاک کردن مواد خارجی و چربیهای اطراف پستان دام . صدمه ای به اعضاء‌پوست پستان وارد ننماید.
3- خشک کردن پستان پس از شستشو و تمیز کردن با حوله یا دستمال کاغذی یک بار مصرف.
یادآوری : شستشوی و ضد عفونی پستان باید در زمان کوتاه انجام گیرد ،تمیز نگهداشتن محل نگهداری دام شیری بهترین راه کاهش زمان شستشو میباشد.
4- خارج کردن قطرات اولیه شیر از پستان (رگ گیری)به داخل یک ظرف یا بر روی صفحه مشبک ویا صفحه سیاه بمنظور کنترل آلودگی پستان ها ، وجود ناهنجاریها در شیرخام از قبیل خون ، رنگ عادی ولخته انجام میگیرد.
یادآوری : رگ گیری موجب حصول اطمینان از بازکردن منافذ پستان وخروج شیر اولیه که ممکن است حاوی مقدار زیادی باکتری باشد صورت میگیرد . بنابراین از ریختن آن برروی کف سالن شیردوشی باید اجتناب شود.
5- شخص شیردوش بایدسالم ودارای ناخن کوتاه وعاری از هرگونه ابتلاء به بیماریهای عفونی مزمن ومشترک بین انسان ودام باشد.
6- شخص شیردوش در زمان شیردوشی باید ملبس به لباس کار مناسب شامل روپوش .کلاه.دستکش وچکمه باشد.
7- محل شیردوشی بایستی داری نورکافی و تهویه مناسب بوده و دوشش شیر درمحیطی تمیز وعاری از هرگونه گردو غبار و بو انجام گیرد.
8- شیردوشی باید در محیطی ساکت وآرام انجام گیرد.
یادآوری : از هرگونه تغذیه دام درحین شیردوشی به منظور جلوگیری از ایجاد گردو خاک خودداری گردد.
ضوابط بهداشتی وفنی تاسیسات شیردوشی
1- میزان دوشش با دستگاه بستگی به وزن خوشه شیردوشی وارتفاع ظروف شیشه ای مدرج دارد.که توصیه شده وزن خوشه شیردوشی بین 5/3-5/1 کیلوگرم وظروف شیشه ای پایین تراز سطح پستان دام واقع شوند.
یادآوری : شیر باقیمانده پس از دوشش در پستان دام میتواند موجب بروز بیماری ورم پستان گردد.
2- به منظور جلوگیری از انتقال عفونت بین پستانها باید با قطع مکش قبل از خارج سازی خوشه شیردوشی از جریان معکوس شیرداخل خوشه شیردوشی ممانعت کرد.
3- دستگاه شیردوشی باید مرتبا”مورد بازرسی قرارگیرد.
4- حداقل یکبار در سال کل تاسیسات شیردوشی به وسیله یک فرد متخصص کنترل وبازرسی شود گزارش آن بمنظور رفع نواقص به دامدار و دامپزشکی ارائه گردد.
5- ابعاد سالن شیردوشی باید متناسب با ظرفیت تعداد دام که در هر وعده باید دوشیده میشوند بوده ودام بتواند به راحتی رفت آمد نماید.
6- دیوارها باید سطحی صیقلی وصاف داشته وقابل تمیز کردن و غیر قابل نفوذ بودن ودارای رنگ روشن باشد.
7- سالن شیردوشی باید دارای تهویه مطلوب بوده ،در صورت استفاده از پنجره ها به این منظور پنجره ها باید مجهز به توری برای جلوگیری از ورود حشرات باشند .
8- کف سالن نیز قابل شستشو و ضدعفونی بوده ودارای کانال فاضلاب با شیب مناسب باشد.
9- چاله شیردوشی باید دارای طول وعرض و ارتفاع مناسب وفاضلاب آن بقسمی باشد که شستشوی سالن بسهولت انجام گرفته و بهیچوجه آب در محل جمع نگردد.
10- دارای آب گرم وسردکافی قابل شرب وتصفیه شده جهت شستشوی مرتب وسائل شیردوشی وحمل شیر وهمچنین شستشوی پستان دام باشد.
11- موتور دستگاه دوشنده باید دراتاق مخصوص که دور از سالن شیردوشی بوده نصب ومجهز به سیستم صداگیر باشد که صدای آن دام را در موقع دوششی ناراحت ننماید.
12- دستگاههای شیردوشی باید دراتاق شیردوشی متناسب با مقدار تولید شیرروزانه نصب شود.
13- سالن شیردوشی باید مجهز به فضای جهت توقف دام بوده تا در هنگام دوشش دام بدون حرکت دراین اتاقکها قرار بگیرد.
14- کف سالن شیردوشی غیر قابل نفوذ وقابلیت تحمل بار اضافی به طور مثال مقرهای شیردوشی را داشته باشد (مقر شیر دوشی عبارت است از جایگاهی که دام شیری در هنگام دوشش درآن مستقر میگردد).
15- کف باید با پوشش سخت مفروش شده غیر لغزنده ومقاوم به مواد شیمیائی باشد.
16- کلیه سطوح داخلی دیوارها وسقف ها باید کاملا”صاف و بدون پستی وبلندی بوده و به گونه ای طراحی شوندکه دارای استحکام کافی باشد و بار اضافی را بدون تغییر شکل تحمل کند.
17- سالن شیردوشی باید قابلیت دسترسی به تسهیلات جمع آوری وتوزیع دام شیری را داشته باشد.
18- ورودی وخروجی های سالن شیردوشی باید به گونه ای ساخته شوند که فقط یک دام شیری هم زمان قادر به عبور از آنها باشد واز هرگونه انقطاعی در حرکت دام ممانعت بعمل آید.
19- تعبیه حوضچه ضد عفونی در محل ورودی به سالن شیردوشی به طوری که دام مجبور به عبور از آن باشد.
20- سالن شیردوشی باید درمکانی احداث گردد که خطر آلودگی شیرخام به حداقل برسد .
21- کلیه ورودی های سالن شیردوشی باید سنگفرش شده وقابلیت شستشو و ضد عفونی را داشته وآب روی آن به طرف تجهیزات دفع فاضلاب الزامی است.
یادآوری : شیر گاو هائیکه تحت درمان با آنتی بیوتیک یا مواد هورمونی ویا داروئی دیگر قرار گرفته اند تا زمان دفع باقیمانده دارو (براساس دستور کارخانه سازنده )قابل مصرف نمی باشد ونباید با شیر سایر دامها مخلوط گردد.
22- شیر تولیدی پس از دوشش بایستی ازصافی عبورداده شود تا ذرات خارجی موجود در شیر گرفته شود
23- پس از انجام شیردوشی سالن و دستگاههای شیر دوشی بایستی شستشو و ضدعفونی گردد.
ضوابط شستشو و ضد عفونی دستگاههای شیردوش
شستشوی دستگاههای شیردوش ممکن است با دست یا با سیستم CIP شستشو در مدار بسته )CLEANINIG IN PLACE انجام گیرد که درهرحال باید نکات ذیل رعایت گردد:
1- قسمتهای که امکان بازکردن آنها وجود دارد مثل خرچنگی ،پستانک ها غلاف پستانک باید پس از آخرین دوشش بازکرده وقطعه قطعه شستشو شوند.
2- در آب مورد مصرف برای شستشوی دستگاههای شیردوشی نباید به هیچ وجه از مواد کف کننده استفاده شود.
3- مواد شستشو و ضدعفونی کننده باید در دمائی که سازنده مواد توصیه نموده استفاده شود
4- شستشو دارای نظم مخصوص بوده که میبایستی توسط شخص شیردوش رعایت وانجام گردد.
5-درابتدا خط مسیر عبور شیر با آب سرد برای مدت چند دقیقه ،سپس با آب گرم وبعد با محلولهای شیمیائی شستشو کننده مخلوط با ضد عفونی کننده ویا بطور جداگانه شستشو وضدعفونی گردند.
6- در مرحله آخر با آب تمیز وسالم وسردآثار وبقایای مواد شستشو و ضد عفونی کننده را از مسیرخارج نمود.
7- عمل شستشو و ضد عفونی دستگاه در هروعده شیردوشی بلافاصله انجام شود .
یادآوری :آب مورد مصرف شستشوی دستگاههای مورد استفاده دامداری باید آب آشامیدنی ومطابق استاندارد باشد. چنانچه شیر تولیدی را نتوان حداکثر ظرف مدت 2 ساعت به مراکز جمع آوری ویا کارخانجات منتقل نمود باید هرچه سریعتر شیررا جهت سرد کردن به اتاق نگهداری شیر انتقال داد وتا 8 درجه سانتیگراد خنک نمود واگر جمع آوری شیرروزانه نیست باید دردمای 6 درجه سانتیگراد نگهداری شود. وقتی شیر به کارخانجات صنایع لبنی منتقل میشود نباید دمای آن بیش از 10 درجه سانتیگراد باشد.
+ نوشته شده توسط محمد در جمعه بیست و هفتم شهریور 1388 و ساعت 15:51 | یک نظر راههای ورود میکروبها به شیر خام در دامداری ها
راههای ورود میکروبها به شیر خام در دامداری ها
مقدمه: شیر مایع مترشحه از غده پستان پستانداران بوده.و به تنهایی قادر است تا سن معینی کلیه احتیاجات رشد و نگهداری نوزادان را فراهم سازد.
همچنین شیر با داشتن پادتن های مورد نیاز نوزادان انان را در مقابل بیماری ها ی عفونی مصون نگه میدارد.
شیر دارای ترکیبات مهمی مانند (پروئینها ,چربیها,لاکتوز و املاح معدنی )میباشد.
تعریف شیر از دیدگاه فدراسیون بین المللی شیر(IDF):
شیر محصول مترشحه از غدد پستانی دام (گاو)پس از یک یا چند بار دوشش میباشدبه شرطی که دام سالم ؛از تغذیه مناسب برخوردار .و چیزی به شیر اضافه یا کم نشده باشد.
شیر هنگام خروج از پستان معمولا دارای بار میکروبی کمی میباشد ولی در صورت عدم رعایت مسائل بهداشتی و وجود میکروبهای الوده کننده در محیط شیر دوشی و تجهیزات مربوطه الودگی ان بالا میرود در صورتی که تعداد میکروبها از 3000000 در هر میلی لیتر تجاوز نماید فساد چربی,پروتئین,و قند شیر اتفاق میافتد . در شیرگاوهای مبتلا به ورم پستان بار میکروبی شیر ا افزایش مییابد.
بالا بودن بار میکروبی در شیر خام پیامدهای زیر را به دنبال دارد:
1-احتمال وجود میکروبهای بیماریزا
2-کاهش راندمان تولید فراورده هایی نظیر پنیر وماست و..(با توجه به آزاد شدن سموم و آنزیم های مخرب)
3-وضعیت ارگانولپتیک نامطلوب
4-افزایش ضایعات با توجه به خراب شدن محصولات
عوامل زیادی در کیفیت شیر خام تاثیر گذار میباشند از جمله مهمترین عامل بار میکروبی شیر(توتال کانت) است که در دامداری ها باید مورد کنترل و پایش قرار گیرد .اکثر میکروارگانیزم های موجود در شیر خام در صورتی که در شرائط مناسب از نظر دمایی قرار گیرند میتوانند به سرعت رشد و تکثیر کرده(هر 20 دقیقه یکبار) و در نهایت باعث فساد شیر شوند.
عوامل موثر بر افزایش میکروبها در دامداری ها:
بهداشت دام :
الف : ابتلا دام به بیماری های عفونی نظیر سل ؛تب مالت و... همچنین اورام پستان که بیشترین تاثیر را از نظر افزایش بار میکروبی در شیر خام دارد.
ب : عدم شستشوی پستان قبل از شیردوشی : یکی از عوامل مهم در بالا رفتن بار میکروبی شیر خصوصا در دامداریهای سنتی نشستن پستان دام قبل از شیردوشی می باشد .
زدودن و تمیز کردن موهای پشت و اطراف پستان دام و شستشوی پستان با اب ولرم ( جهت تمیز کردن و زدودن کثافات و مدفوع دام ) وپاک کردن ان با حوله تمیز خشک می تواند تا اندازه زیادی مانع نفوذ باکتریها به شیر شود .
نکته قابل توجه اینکه 1 گرم از مدفوع دام می تواند تا 40 میلیارد باکتری وارد شیر نماید .
نحوه دوشش دام :
الف : دستی :
در طی دوشش دام ( خصوصا با روش سنتی ) تمیز نبودن دست شیردوش حائز اهمیت بوده و می تواند ناقل میکروبهای بیماریزا و غیر بیماریزا به شیر خام باشد .
طبق بررسیهای انجام شده از طریق دست شیر دوش تا 45 میلیون باکتری می تواند به شیر وارد شود . لازم است به منظور اگاهی از بهداشت شیردوشی جهت دامداران سنتی کلاسهای اموزشی برقرار گردد .
ب:ماشین شیر دوشی :
کم یا زیاد بودن سرعت مکش دستگاه می تواند باعث ایجاد ورم پستان در دام شود . توجه به این نکته لازم است که پس از هر دوشش گاو و قبل از اتصال مکنده ها به گاو دیگر مکنده (خرچنگی ) باید با اب ولرم فاقد مواد ضدعفونی کننده شستشو یابد .
با توجه به این نکته که تعداد باکتریهادر ابتدای شیردوشی زیاد می باشد عمل جهش یا رگ گیری در ابتدای شیردوشی حتما باید در هر دو روش ( یکی از راههای نفوذ باکتریها به داخل پستان از طریق اسفنگتر شیردوشی صورت گیرد . موجود در نوک پستانک بوده که معمولا در هنگام نشستن دام بر روی زمین یا بعد از عمل شیردوشی این اسفنگتر شل می شود و لازم است پس از هر بار عمل شیردهی دام از نشستن دام به مدت حداقل 20 دقیقه جلوگیری نمود . )
ادوات شیردوشی :
الف :ظروف شیر ( بیدون ـ دبه ) باید کاملا تمیز باشد . ظروف شیردوشی تمیز شده معمولی تا 800000 باکتری به شیر اضافه می نماید .
ب : ماشین شیردوشی. مسیرها. خرچنگی ها ؛جارشیردوشی وشیرسردکن کاملا با مواد ضدعفونی کننده و سپس با اب شستشو داده شود . باید توجه نمود بقایای مواد ضدعفونی کننده در مسیرها؛ جار وشیرسردکن باقی نماند زیرا باعث پایین اوردن کیفیت شیر وعدم استفاده در تولیدماست پنیر وسایرمحصولات تخمیری می شود .
صاف کردن شیر :
استفاده از تنظیف یا صافی بر روی بیدونها ظروف (دبه ) وشیرسردکن ها تا اندازه زیادی باعث جلوگیری از نفوذعواملی نظیرگردوخاک کاه وکلش وحشرات به داخل شیر می شود .
1 لیترهوای طویله تا 70 میلیون 1 گرم گردوخاک تا 78 میلیون 1 گرم کاه تا 10 میلیون و1 مگس افتاده در شیرتا 2 میلیون باکتری به شیر خام اضافه می نماید.
سردکردن شیر :
باتوجه به بالابودن دمای شیر پس ازدوشش(37 درجه ) و امکان رشد میکروبها ؛لازم است هر چه سریعتر این دما تا حد قابل قبول (کمتر از 8 درجه)کاهش یابد. در بررسی که در منطقه چونام کشور کره در خصوص نقش فرایند سردکردن شیر بلافاصله پس از دوشش انجام شد مشخص گشت که در صورت کاهش سریع دمای شیر در فاصله 30 دقیقه پس از دوشش شمارش کلی میکروبهای شیرخام در دامداریها
از 105* 65/7-24/1 به 105* 46/ 5- 14/1
کاهش یافته است .
در تحقیقی دیگر اثر درجه حرارتهای مختلف بر روی شیر مورد بررسی قرار گرفته است.شیر مورد ازمایش بلافاصله بعد از دوشش 500 باکتری در هر سی سی داشته که بعد از 24 ساعت نگهداری در درجه حرارتهای مختلف تعداد بار میکروبی ان تغییر کرده است . که در جدول زیر مشاهده میگردد.
دما تعداد کل میکروبها در هر میلی لیتر
5 درجه 2 هزار
10 درجه 7 هزار
15 درجه 5 میلیون
25 درجه 57 میلیون
35 درجه 800 میلیون
لازم به ذکر است که دمای شیر در اثنای سرد کردن نباید به زیر صفر درجه برسد زیرا این عمل سبب دو فاز شدن شیر وکاهش کیفیت ان می شود .
تاخیر در سرد کردن شیر وعدم شستشوی مناسب شیر سردکنها وپلیت کولر باعث بالا رفتن بار میکروبی شیر می شود .
نگهداری شیر سرد شده به مدت زیاد و سپس ارسال ان به کارخانجات ( حداکثر 24ساعت ) سبب رشد میکروبهای سرما دوست در شیر می شوند واین باکتریها خصوصا پسودوموناسها باعث ترشح انزیمهای پروتئولیتیک ولیپولیتیک مقاوم به حرارت در شیر شده که قادر است باعث فساد محصولات پاستوریزه واستریلیزه شود. طی تحقیق از 27 دامداری در طول 6 ماه در خصوص نوع میکروبهای موجود در شیر خام در ایالت نورماندی مشخص شد بیشترین تعداد میکروبها را به ترتیب پسودوموناسها لاکتوکوکوسها و میکروکوکها تشکیل می دهند .
تانکرهای حمل شیر :
با توجه به بررسیهای انجام شده تانکرهای حمل شیر نقش بسزایی را در بالا بردن بار میکروبی شیر بر عهده دارند . در تحقیقی که به منظور تعیین وشمارش باکتریهای کلی فرمی بر روی 131 تانکر حمل شیر دامداریها ومراکز جمع اوری در منطقه داکوتای شرقی وغربی صورت گرفته 62 درصد از نمونه های ازمایش شده را باکتریهای کلی فرمی تشکیل می دهند .
.
شستشو تانکرها با مواد ضدعفونی کننده ( مایع صابون ـ سود ) پس از هر بار تخلیه شیر وسپس آب کشی مطلوب ضروری به نظر می رسد لازم به ذکر است که در فصل تابستان در صورت شستشوی ناقص علاوه بر بالا رفتن بار میکروبی با توجه به روزنه های موجود در سطح داخلی تانکرها امکان تخم ریزی مگسها وجود دارد و این مگسها پس از مدتی به صورت کرمهای ( لارو ) سفید رنگ در سطح رویی شیر قابل مشاهده می باشند که در صورت نگهداری لاروها در شرائط مناسب مگسهای جوان دیده می شوند همچنین لازم است جنس تانکرها از استیل دو جداره باشد .
آب مورد استفاده در دامداری :
ابی که جهت شستشوی ظروف و لوازم مختلف مورد استفاده قرار می گیرد باید ویژگی های اب اشامیدنی را داشته باشد. در صورت الوده بودن باعث بالا رفتن بار میکروبی شیر می شود میکروبهای ابهای الوده غالبا باعث غلیظ و چسبناک شدن شیر می شوند از جمله بکتری های منتقله از آب آشامیدنی میتوان به پسودوموناسها , سالمونلا , شیگلا و ... اشاره کرد.
معرفی دستگاه شیردوشی
پنج شنبه 89/1/19 5:19 عصر| معرفی | نظر
ماشین شیردوشی بیش از هر ماشین دیگری در گاوداری کاربرد دارد و در صورتی که توجه خاصی به آن شود می تواند نقش بسزایی در کسب درآمد مزرعه داشته باشد. پایه و اساس ماشینهای شیردوشی براساس حرکت شیر از پستان بسوی تانکر جمع آوری شیر با حداقل خطر به سلامت دام می باشد. علاوه بر این ماشینهای شیردوشی می توانند در کنترل و یا ایجاد بیماری ورم پستان و همچنین کیفیت شیر نقش بسزایی داشته باشند.
واحد دوشنده شامل قسمتهای زیر می باشد:
1)چهار فنجان پستانی که هر کدام شامل یک روکش، یک لاینر قابل انعطاف ، یک لوله کوتاه ضربان (پالسیشن) و یک لوله کوتاه شیر می باشد.
2) یک خرچنگی
3)یک لوله بلند شیر
4) یک لوله بلند ضربان (پالسیشن)
